5 Nisan 2011 Salı

Tetenek

En sıkı dostlarımdan, şu anda vatani görevini yapmakta olan Akbaş bu yazımı okuyabilseydi, eminim telefon açıp ‘ulan yine google’da olmayan bir şey bulmuşsun onu yazıyorsun’ derdi. Kritiçes için aynı şeyi söylemişti. Askerde olduğu ve bu yazıyı en azından bir ay okuyamayacağı için arkasından rahat rahat atıp tutabilirim. Fırsatçı falan değilim.

Geçen gün bir arkadaşım patronuna uygunsuz bir şekilde yakalanmış. Uygunsuz dedim ama aklınıza kötü bir şey gelmesin. Çocuk alt tarafı saat altıda, yani mesai bitiminde paltosunu giyerken patronuna yakalanmış, patronu da fırsat bu fırsat vaktinde çıktığı için lafı çakmış kerataya. Bizimkinin de nutku tutulmuş, eh ne diyebilir ki, bir ileri bir geri anlamsız hareket etmiş, patron gözden kaybolur kaybolmaz da fertiği çekmiş.

Ben de biraz çıkıntılık yaptım, ‘yoksa patronu görünce tetenek mi oldun’ dedim, garip garip baktı suratıma. Tekrar ettim, ‘yetenek’ falan çıktı ağzından ama dediğimi anlamadı.

Yahu çocuk da haklı, nereden bilsin Trakya argosunu. Google’a girdik, bir tek Ekşisözlük’te bir şeyler var ama tam karşılığı değil. Akşam eve geldim, Hulki Aktunç’un o muhteşem eseri ‘Büyük Argo Sözlüğü’nü kütüphanemden indirdim, maalesef orada da yok. Bunda yoksa Türk Dil Kurumu Yayınları’nın Edirne İli Ağızları kitabında kesin vardır dedim, bir heyecan kitaba sarıldım, yok Allah yok.

Bu sefer kitapçıya gidemedim kusuruma bakmayınız. Dilim döndüğünce ben kısaca açıklayayım. Efendim tetenek Trakya sınırları içinde, bir durum neticesinde aciz duruma düşüldüğünde kullanılır. Nutku tutulmak, kalakalmak karşılığında kullanabilirsiniz. Örneğin uzun zamandır peşinde olduğunuz bir kadını yemeğe çıkarırsınız ama bütün gece ağzınızdan tek kelime çıkmaz, karşısında ‘tetenek’ olursunuz. Ya da ne bileyim, sol ayağınız dillere destandır, kariyerinizde inanılmaz goller vardır ama bir dönem ‘tetenek olup’ gol atamayan bir futbolcu olabilirsiniz.

Ha bakın yazarsanız tetenek değil, bloke olursunuz ki bu benim zaman zaman başıma gelmiyor değil.

Hulki Aktunç üstadımız da kitabının yeni baskısında ‘tetenek’ kelimesini ekleyip bu blogu referans gösterirse telif melif istemem. Türk Dili'ne bir nebze katkım olduysa ne mutlu bana.

4 yorum:

  1. Yazilarini özlemisiz üstadim :D Ben biliyudum tetenegi o bakimdan haberlesmek amacli kullanicam her zamanki gibi. Milyonuncuya Amsterdam plani, milleri biriktir.

    YanıtlaSil
  2. Milyonuncu Amsterdam planına kim hayır diyebilir:)

    YanıtlaSil
  3. tetenek ayrıca pimpirikli anlamında da kullanılır. yani biz kullanıyoruz :)

    YanıtlaSil
  4. Sen deme iste hayir, ayrintilari konusalim yakinda.

    YanıtlaSil